Wednesday, August 01, 2007

Những chức năng của tít và cách viết tít hay


Có thể nói tít là câu quan trọng nhất trong
một bài viết trên báo, dù là một tin ngắn hay một phóng sự. Hãy tưởng
tượng trong một buổi sáng bận rộn, độc giả chỉ có thời gian cho những
gì họ coi là quan trọng nhất. Tít là yếu tố chính yếu ở mức độ đọc đầu
tiên, và nó quyết định số phận của bài báo. Vì vậy, đừng bỏ qua!

Giảng viên Fabienne Gérault thuộc Đại học Báo chí Lille, Pháp, nêu lên sáu chức năng chủ yếu của tít:
- Thu hút sự chú ý vào trang giấy;
- Cung cấp thông tin chính trong một cái liếc mắt;
- Giúp độc giả lựa chọn bài;
- Khiến độc giả muốn đọc;
- Tổ chức trang;
- Sắp xếp thông tin.

Các loại tít:
-
Tít phụ: thường đóng vai trò định vị sự việc: chỉ rõ thời gian và địa
điểm hoặc đưa ra miền thông tin. Đôi khi chỉ rút lại thành một từ.
- Tít: trình bày cỡ to, chứa đựng những từ khóa.
- Tít nhỏ: bổ xung thông tin cho tít (như thế nào, tại sao).
- Tóm tắt: liệt kê những nội dung quan trọng được xử lý trong bài báo hoặc trong chùm bài.

Một tít hay cần phải đáp ứng được những tiêu chí như sau:
- Sáng sủa, dễ hiểu: dùng từ đơn giản, cụ thể, không viết tắt.
-
Ngắn, mạnh, trực tiếp: loại bỏ những chi tiết phụ, rườm rà. Đi thẳng
vào vấn đề chính, dùng từ mạnh, liên quan đến bài, không dùng tính từ,
trạng từ, dùng câu thể chủ động, khẳng định. Có thể bỏ qua động từ.
Tránh dùng chấm than, vì nó không thay thế được những từ mạnh.
- Hạn chế dùng dấu chấm câu, trừ dấu hai chấm.
- Không dùng câu hỏi.
- Chính xác, trung thực. Không thay thế nội dung bằng hình thức. Không nói quá.
- Thích hợp, độc đáo: một tít chỉ được dùng cho một bài báo. Tít là riêng biệt.
-
Phù hợp với thể loại: tít phải phù hợp với bài báo, với giọng điệu của
nó, với phong cách, với thể loại báo chí. Dùng trích dẫn đối với thể
loại phỏng vấn, điều mắt thấy tai nghe với thể loại phóng sự hay công
thức với xã luận.

Tít có tính thông tin:
- Trả lời phần nào cho các câu hỏi đặt ra (chủ yếu là ai, cái gì).
- Loại bỏ những câu rườm rà, những từ không cần thiết, những thông tin bổ sung.
- Dựa vào những tít khác, nhất là tít lớn.
-
Có hai cách: chủ ngữ-động từ-bổ ngữ hoặc câu không động từ. Mỗi một
cách đều có cái hay riêng. Kiểu đầu chỉ rõ hành động. Kiểu thứ hai cô
đọng, nhấn mạnh từ khóa.

Tít gợi: Tít gợi không đưa ra
thông tin chính của bài báo, nhưng nêu ý nghĩa chung của nó bằng cách
kích thích người ta đọc bài báo. Chúng ta thường thấy kiểu tít này
trong các tạp chí. Khi thông điệp chính đã được xác định, chúng ta sẽ
tìm một hình thức khơi gợi, một câu ngắn gọn.

Có vô số cách để
viết tin gợi: dùng từ gây sốc, từ đa nghĩa, câu gợi trí tò mò, một điều
khó tin, một chuyện buồn cười, một mẫu nhân cách hóa, lối chơi chữ, một
câu nói quen thuộc được sửa đi, một công thức, một câu ngạn ngữ… Dùng
hỗn hợp hai loại tít sẽ càng hiệu quả: vừa dùng tít lớn có tính thông
tin, vừa dùng tít có tính gợi.

Làm thế nào để thành công?
Chọn ra vấn đề chính trong thông điệp cốt lõi: một tít hay là phần cốt
yếu trong thông điệp này. Khi đã viết xong bài báo, cần đặt câu hỏi:
mình cần nói điều gì với độc giả? Trước hay sau khi viết bài? Có những
khi chúng ta tìm ra ngay được tít trước khi viết bài. Nhưng thông
thường phải viết xong bài mới đến công đoạn tìm tít.

Theo Vietnam Journalism

No comments:

3 site auto đào Bitcoin miễn phí 0.0006BTC mỗi ngày

Bitcoin  (BTC) hiện nay là đồng tiền ảo đắc giá nhất hiện nay và cụm từ “đào Bitcoin” cũng không xa lạ với chúng ta, không ít bạn đầu tư nhi...